جهان بیش از آنچه فکرش را بکنیم در حال پیشرفت است. کشورهای توسعه یافته هر روز تکنولوژیهای عجیب و غریب جدیدی رو میکنند. رباتهایی که ظرافت حرکتی و هوشی شبیه انسان دارند، واقعیت مجازی که میتوان با آن به همه جای دنیا سفر کرد، اینترنت اشیا و متاورس (واقعیت دیجیتال جایگزین).
متاورس (Metaverse) دنیایی دیجیتال است که در فضای وب شکل میگیرد. مثلا تصور کنید که واقعا در دنیای بازی هرکول حضور داشتید یا میتوانستید ماجراجوییهایتان در بازیهای دیجیتالی را به صورت واقعی تجربه کنید. چنین اتفاقی در فراجهان یا Metaverse اتفاق میافتد.
این اصطلاح از دو کلمه Meta به معنی فرا یا فراتر و Universe به معنی جهان تشکیل شده است. جالب است بدانید که این کلمه به همراه اصطلاح آواتار (Avatar) برای اولین بار توسط نیل استیونسن و در کتاب سقوط برف در سال 1992 استفاده شد. دنیایی سه بعدی که از آواتار مردم تشکیل شده بود. تا به حال فیلم آواتار ساخته جیمز کامرون را دیدهاید؟ تقریبا چیزی شبیه به آن. با این تفاوت که دنیای آواتار کاملا واقعی بود و ذهن افراد در این دو مکان با هم ارتباط برقرار میکرد؛ اما متاورس کاملا دیجیتالی است و وجود فیزیکی ندارد.
برای آشنایی بیشتر با این مقوله جالب و جذاب تا آخر مقاله همراه ما باشید!
متاورس فرضیهای از نسل بَعدی اینترنت است که از محیطهای مجازی سه بعدی آنلاین غیرمتمرکز و پایدار تشکیل میشود. این دنیای مجازی از طریق هدستهای واقعیت مجازی، عینکهای واقعیت افزوده، گوشیهای هوشمند، رایانههای شخصی و کنسولهای بازی قابل دسترسی خواهد بود. (منبع)
متاورس موضوع جدیدی نیست ولی در چند ماه گذشته به خاطر اتفاقاتی که در این زمینه در کمپانی فیسبوک رخ داده است، خیلی خبرساز شده است. متاورس آنقدر اهمیت دارد که این غول فناوری بودجه زیادی به آن اختصاص داده است. از طرفی نام هولدینگ بزرگ فناوری خود را که شامل فیسبوک، اینستاگرام، واتساپ و ... بود و پیش از این به نام کمپانی فیسبوک شناخته میشد، به "متا" تغییر داده است.
درست است که متاورس در فارسی به فراجهان برگردانده شده است، اما بهترین معادل فارسی آن عبارت "واقعیت دیجیتال جایگزین" است.
چون واقعیتی است که در دنیای دیجیتال قرار دارد و جایگزین زندگی واقعی میشود.
در این زمینه یک سری سوال پیش میآید. مثلا اینکه:
اگر قرار است مردم در متاورس حضور داشته باشند، باید پاسخی برای این سوالات وجود داشته باشد.
متاورس مرحله جدیدی از اینترنت است که عامل ترکیب واقعیت افزوده (AR)، واقعیت توسعهیافته (XR) و واقعیت مجازی (VR) با دنیای فیزیکی ما خواهد بود؛ متاورس نقطه اتصال زندگی واقعی و دیجیتالی است. (منبع)
قبل از ورود به دنیای متا بگذارید کمی در مورد آینده صحبت کنیم.
قبل از هر چیز بگذارید کمی در مورد مبحث مهم آیندهپژوهی صحبت کنیم. آیندهپژوهی میگوید هر چیزی که قابل تصور است، امکانپذیر است. در واقع آینده ترکیبی از آیندههای:
است. هر چقدر این آینده به این سه مورد نزدیک باشد، احتمال وقوع آن بیشتر است.
این سه مورد اکثرا تحت تسلط غولهای تکنولوژی و قدرتی است که آنها دارند. مثلا شاید این آینده مطلوب اکثریت جامعه نباشد و خیلی از افراد بگویند که دنیای کنونی که ارتباطات در آن واقعیتر است را بیشتر دوست داریم؛ اما واقعیت این است که این تغییرات در حال انجام است. چه دوستش داشته باشید و چه نه!
مثلا گاهی تکنولوژی از آن چیزی که ما فکرش را میکنیم فراتر میرود و از تسلط ما خارج شود. مثل اتفاقی که در فیلمهای علمی-تخیلی رخ میدهد و رباتها قدرتمندتر از انسانها میشوند و در نهایت بر آنها تسلط پیدا میکنند.
شغلهای مختلفی در آینده تعریف میشوند که در حال حاضر هیچ تصوری از آنها نداریم. برای اینکه یک سری افراد در این سمتها مشغول شوند، باید به آنها آموزش داده شود. جالب است بدانید که همه نسلها نمیتوانند از پس چنین کاری بربیایند. در واقع سه تفکیک نسلی وجود دارد:
کاراکترهای Y و Z یک تفاوت اساسی با نسل X دارند:
پس کسب و کار برای این نسل خیلی متفاوت است و همه چیز را ممکن و راحت میدانند.
برخی تصور میکنند متاورس و وجود دنیایی واقعی در فضای دیجیتال بیشتر شبیه به خیالپردازی است. اما این موضوع امکانپذیر است و همین الان هم مورد استفاده قرار میگیرد. برای اینکه رویا یا واقعیت بودن این موضوع را بهتر متوجه شویم، باید به تاریخچه وب و اینترنت سر بزنیم.
متاورس نسل جدید اینترنت است. فضای web3 یا نسل سوم اینترنت همان اتفاقی است که متاورس برای ما رقم زده است. البته هنوز در فضای web2 قرار داریم و وارد نسل سوم نشدهایم؛ اما در چند ماه اخیر جرقههایی از حضور در این فضا زده شده است.
نسل اول اینترنت هم که بیشتر کاربردهایی نظامی داشت و دولت آمریکا از آن استفاده میکرد. بعد هم به کامپیوترهای خانگی رسید.
شاید تا 20 سال پیش تماس از طریق واتساپ با یک نفر دیگر در آن سر جهان بیشتر شبیه به یک رویاپردازی بود. اما این اتفاق در حال حاضر خیلی راحت رخ میدهد. بنابراین شاید متاورس هم تا 20 سال آینده امری طبیعی باشد.
3. در نسل سوم تعاملات اجتماعی به شدت گسترده میشود. اگر در حال حاضر صدا و تصویر یکدیگر را در اینترنت به اشتراک میگذاریم، در نسل سوم عواطف و احساسات به اشتراک گذاشته میشوند. مثلا ممکن است بو، مزه و حتی حس لامسه از طریق فضای مجازی درک شوند!
خیلی عجیب شد نه؟
تا قبل از اینکه بیماری کرونا سرتاسر جهان را درگیر کند، جلسات گروهی آنلاین به صورت تصویری برای خیلیها عجیب بود. اما کرونا باعث شد که حتی کارمندان و مدیر یک شرکت که همه در یک شهر زندگی میکنند مجبور به برگزاری جلسات آنلاین شوند.
اما امروز تکنولوژی یک گام فراتر رفته است و کمپانیهای مایکروسافت و فیسبوک از فضای کار تعاملی خود در فضای وب رونمایی میکنند. در جلسات آنلاین معمولی که ما برگزار میکنیم، صدا و تصویر به اشتراک گذاشته میشوند. در این فضا نمیتوان همزمان با هم صحبت کرد یا صفحه را جا به جا کرد یا کنترلی روی آن داشت. اما در فضای تعاملی متاورس میتوان به صورت سه بعدی و کامل با هم تعامل داشت و دیتاها را با هم به اشتراک گذاشت. هر تعداد نفر که باشیم!
دورکاری به این صورت در جهان بسیار فراگیر شده است. گرچه در ایران هم با استفاده از نسل دوم اینترنت جلسات آنلاین برگزار میشود و خیلی از کارمندان دورکار هستند؛ اما هنوز خبری از متاورس نیست.
حضور در متاورس به جلسات کاری ختم نمیشود و میتوان از این فرصت برای برگزاری مهمانی، دورهمی و هر گردهمایی استفاده کرد. مثلا در تصویر سمت چپ بالا تولد دختری از نسل z را میبینیم که جشن خود را در اینترنت و با حضور مجازی دوستانش برگزار کرده است. ولی در تصویر سمت راست جشنی که در دنیای متاورس برگزار شده است و انسانها با آواتارهای خود در این فضا حضور دارند.
متاورس واقعیتهایی را که در زندگی داریم به دنیای مجازی که همه استانداردهای دنیای واقعی را دارد، منتقل میکند.
پروژه های متاورس در مشاغل مختلف هم رخ میدهد. در واقع مشاغل آینده آنقدر عجیب خواهند بود که اشاره به آنها هم شوخی به نظر میرسد. مثلا دیزاینر تولدهای مجازی، تولید کیک تولد مجازی، کارآگاه داده و همه مشاغلی که به گونهای به Metaverse ارتباط دارند. مثلا به برنامهنویسهایی نیاز داریم که طعم و بو را در دنیای متاورس شبیهسازی کنند.
وقتی در مورد شغل صحبت میکنیم، مسلما حرف پول به میان میآید. به نظر شما مبادلات مالی چطور اتفاق میافتد؟ آیا کریپتوکارنسیها یا رمزارزها در این زمینه کاربرد خواهند داشت؟ مسلما!!
البته در این زمینه فقط رمزارزها کاربرد ندارند و ارزهای دیجیتال یا توکنهای NFT هم تبادل میشوند.
اقتصاد دیتا، مهمترین موضوع اقتصادی آینده است.
با هر کاری که در اینترنت انجام میدهیم، در حال تولید دیتا هستیم. پس قطعا اقتصاد دیتا جزو جدایی ناپذیر متاورس خواهد بود. برخی از دیتاهایی که تولید میشوند دارای ارزش هستند. مثلا تا به حال برخی از عکسها یا ویدیوهایی که در فضای مجازی وایرال شدهاند تبدیل به توکن NFT شده و فرد خاصی آنها را به مالکیت خود درآورده است.
رمزارزها و ارزهای دیجیتال در سیستمی به نام بلاکچین مبادله میشوند.
اولین مدل جا یه جایی دیجیتال، تَهاتُر دیجیتال بود.
وقتی شما پست شخصی را در اینستاگرام لایک میکنید، به داده او ارزش میدهید. در عوض او به شما سبک زندگی، سرگرمی، اطلاعات و دانشی را منتقل میکند. اما با روی کار آمدن ارزهای دیجیتال، این انتقال جنس مالی پیدا کرده است. در واقع:
ارزهای دیجیتال یکی دیگر از واسطههای جا به جایی ارزش در دنیای مجازی هستند.
در آینده نزدیک پرداخت دیجیتال در اینستاگرام در ازای مشاهده پست افراد راهاندازی میشود. مثلا بلاگری که محتوای آموزشی تولید میکند، فقط لایک و کامنت از شما دریافت نمیکند. بلکه مقادیر بسیار کمی از ارزهای متاورس مثلا یک هزارم بیت کوین را از شما دریافت میکند.
قراردادهای هوشمند نیز در این زمینه اهمیت زیادی پیدا میکنند. مثلا زمانی که زندگی شخصی ما و تکنولوژی یکپارچه میشود، شما فایلی آموزشی از پلتفرم خاصی میبینید و این آموزش در زندگی شخصی شما تاثیر دارد، قراردهای هوشمند که در بستر بلاکچین هستند، هزینه آن آموزش را از زندگی شما برداشته و به فرد دیگری منتقل میکنند.
قراردادهای هوشمند، یک سری قرارداد در بستر بلاکچین هستند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع جذاب و پیشرفته، مقاله قرارداد هوشمند چیست؟ را مطالعه کنید.
متاورس دنیایی گسترده است و المانهای متنوعی در آن نقش دارند. اما به طور کلی چهار عنصر کلی آن را تشکیل میدهند. عناصری مثل:
برای اینکه بهتر متوجه این موضوع شوید، فرض کنید یک نقاشی باارزش وجود دارد که تنها یک نسخه از آن موجود است. بقیه نسخهها کپی یا جعلی هستند. همه چیزهای باارزش از تابلوی نقاشی تا جنسی عتیقه میتوانند از طریق بلاکچین و در قالب NFT فروخته شوند.
یکی دیگر از مثالها مربوط به طرحهای یونیکی است که کمپانیهای بزرگ میفروشند. مثلا افرادی که میخواهند لباس منحصربهفردی داشته باشند، به کمپانیهای معروفی مثل نایک و آدیداس سفارش میدهند و طرح موردنظر آنها به صورت توکن به آنها فروخته میشود و تنها یک نسخه از آن وجود خواهد داشت.
NFT هر چیز منحصربهفرد و یونیکی است که توکِنایز شده و به فروش میرسد.
البته تعاملات در بستر بلاکچین لزوما از طریق توکنها و رمزارزها نیست. ممکن است در آینده پول دولتی دیجیتال به وجود بیاید و همه از همین طریق مبادلات خود را انجام دهند. پشتوانه چنین پولهایی بانک مرکزی نیست و ارزشهایی است که در قالب دیتا مبادله میشود.
چه باور کنید و چه نه، دو تصویر بالا نشان دهنده مثالی از خرید متاورس است. یک خرید زمین در متاورس که چندین میلیون دلار بابت آن پرداخت شده است یا کشتی تفریحی که بیش از 600 هزار دلار به فروش رفته است. چرا چنین پولهایی بابت چنین طرحهایی پرداخت میشود؟ این سوال جواب مشخصی ندارد. ولی شاید کلکسیونرها چنین خریدی میکنند یا برخی هم این کار را برای سرمایهگذاری و فروش آن در آینده به قیمتهای بالاتر انجام میدهند. برخی هم این کار را انجام میدهند تا از متاورس حمایت کنند.
جالب است بدانید که اولین توییتی که جک دورسی منتش کرد، چند ماه پیش تبدیل به توکن شد و فردی ایرانی آن را به قیمت 6 میلیون دلار خریداری کرد!
یکی از ویژگیهای اصلی این تبادلات این است که به هیچ وجه قابل جعل نیست و مستندات آن همه در بستر بلاکچین قرار دارد.
کمپانی بزرگی مثل گوچی باغ یا فضایی در متاورس به وجود آورده است و صنعت فشن را در این دنیا توسعه میدهد. وقتی برندهای بزرگی مثل نایک، گوچی و آدیداس وارد چنین دنیایی میشوند، اهمیت این فضا در آینده نزدیک بیشتر مشخص میشود. قاعدتا ما هم باید به فکر ورود در این فضا باشیم. هر شغل و هر فرد به نوبه خود فرصت حضور در این دنیا را دارد.
مثل همان مثال مهمانی در متاورس که در بخشهای قبلی گفتیم، مشاغل مختلف از تولید لباس و کفش گرفته تا برگزاری مراسمهای مختلف، قنادی و ... میتوانند شغل خود را به این فضا وارد کرده و توسعه دهند.
مثلا موضوع آموزشی که در فایلی به صورت PDF ذخیره میشود و در بستر بلاکچین فروخته میشود. همین الان خیلی از طراحان ایرانی نقاشیها و طرحهای دیجیتالی میکشند و آن را به صورت توکنهای NFT در بستر بلاکچین به فروش میرسانند. افرادی هم که علاقه دارند این طرحها را برای کلکسیونهای خود خریداری میکنند.
بازیها یا گیمهای مختلفِ دیجیتالی طرفداران زیادی دارند و هر روز بازیهای متنوع و جدیدی عرضه میشود. شاید بتوان گفت بازیها بخش مهمی از متاورس هستند و بازیهای قدیمی مثل آتاری، نسل اولیهای از متاورس به حساب میآیند.
بازیها در ابتدا تک بعدی بودند ولی بازیهای الان فوقالعاده تعاملی هستند و با دنیای واقعی ترکیب میشوند. مثلا سلامت فیزیکی آواتاری که با آن بازی میکنید، چاقی یا لاغری آن و ... در موفقیت و برنده شدن شما تاثیر دارد. مثلا ممکن است معادل اتفاقی که در واقعیت برای بدن شما میافتد – چاق یا لاغر میشوید، عضله میسازی یا آسیب میبینید – در دنیای متاورس نمایش داده شود.
حتی معادل اتفاقات اجتماعی که برای شما رخ میدهد، در واقعیت دیجیتالِ جایگزین هم دیده میشود. البته میتوانیم واقعیتهایی را که در این دنیا تجربه میکنیم به صورت دلخواه به متاورس اضافه کنیم.
هر کسی با هر نوع شغلی که دارد، میتواند یک کمپانی در دنیای متا راهاندازی کند. البته امروز و در حال حاضر این موضوع پذیرفته نیست؛ ولی باید خودتان را برای دنیای متا در آینده نزدیک آماده کنید. به هر حال کمپانیهای بزرگ به دلایل موجهی در حال ورود به این دنیا هستند و ما هم این فرصت را داریم که این موقعیت را در نظر بگیریم و در سالهای آینده کسب و کار خود را وارد آن کنیم.
به هر حال دنیای متا خیلی وابسته به گیم و بازیهای دیجیتالی است و دنیای بازی و واقعیت را ترکیب و شبیهسازی میکند.
این دنیا در حال توسعه است و در حال حاضر نمیتوانیم در مورد اینکه چگونه وارد متاورس شویم یا در این فضا کسب و کارمان را توسعه دهیم، به قطعیت صحبت کنیم. بلکه باید برای آن سناریو تعریف کنیم؛ چون هنوز استانداردی برای آن تعریف نشده است. اما چه قبول کنیم و چه نه، متاورس مشاغل را تحت تاثیر قرار میدهد و حتی مشاغل جدیدی معرفی میکند!
دنیای فردا پیشرفتهتر از چیزی است که تصورش را بکنیم. شاید اتفاقاتی رخ دهد که امروز هیچ ایده یا تصوری در مورد آن نداریم. چه برسد به متاورس که در حال حاضر هم در حال رخ دادن است. به هر حال مشاغل باید تا چند سال آینده برای ورود به این دنیا آماده باشند. به نظر شما این تکنولوژی تا چه حد وارد کشور ما میشود؟ اصلا لازم است مشاغلی که داخل کشور فعالیت میکنند حساب خاصی روی متاورس باز کنند؟
.......
2 سال پیش