تاثیر کرونا بر کسب و کار و تجارت قابل چشم پوشی نیست. کرونا بسیاری از کسبوکارها را به کلی از بین برده و برخی دیگر را با بحرانهای شدیدی مواجه کرده است. در این میان، بازاریابی در بحران کرونا چه آیندهای خواهد داشت؟ بحران کرونا ممکن است یک تهدید بزرگ برای کسبوکارها، مشاغل و سلامت انسان به نظر برسد. ولی دیجیتال مارکتینگ میتواند از این بحران به بهترین شکل برای ارتقاءشان استفاده کند.
رویدادهای بزرگی مثل بحران کرونا میتوانند روی همه مردم دنیا تاثیر بگذارند و زندگیها را از جنبههای مختلف، دستخوش تغییر کنند. بحران کرونا میتواند به عنوان کاتالیزور برای ایجاد تغییرات سریع در کسبوکار عمل کند. همانطور که در سالهای دورتر، رویدادهای بزرگی چون جنگ جهانی اول و دوم باعث تغییرات گسترده در زندگی مردم دنیا شدهاند. بسیاری از افراد متعقدند که بحران کرونا هم میتواند باعث تغییرات عمده در سبک زندگی، در نگرشهای اجتماعی و حتی در شیوه کسبوکار شود.
اگر بخواهیم تاثیر کرونا بر کسب و کار را بررسی کنیم، بدون تردید ابتدا به تاثیرات منفی آن توجه میکنیم. کرونا باعث شده بسیاری از مشاغل سنتی، برای ماهها تعطیل شوند. مشتریان بسیاری از کسبوکارها حتی بعد از بازگشاییها، بسیار کمتر از قبل شده است. تاثیرات منفی قرنطینه ناشی از کرونا، هنوز در کسب و کارهای مختلف دیده میشود و حتی بسیاری از افراد مجبور شدند برای همیشه تجارت خود را تعطیل کنند.
در این میان، کسبوکارهایی که بخشی از فعالیت خود را آنلاین انجام میدادند، دوام آوردند و حتی بسیاری از کسبوکارهای آنلاین، پررونقتر شدند. مثلا وبسایتهای ارائه کننده محتوای آموزشی و وبینارها، به یک باره محبوبیت دوچندانی پیدا کردند. یا فروشگاههای اینترنتی و فروشگاههایی که کسب و کار سنتی خود را دیجیتال کرده بودند، در این مدت شاهد افزایش مشتری و رونق کسبوکار بودند. در مجموع، بحران کرونا گرچه بسیاری از مشاغل را از بین برد، رویکرد انتقال به دنیای دیجیتال را خیلی سریع در بین همه جا انداخت.
یکی از مهمترین تاثیرات کرونا بر دنیا، بحران اقتصادی بود. بحرانی که به خاطر قرنطینهها و بسته شدن محل کار و شرکتها، اجتنابناپذیر به نظر میرسید. بسیاری از شرکتها در این مدت از طریق کار آنلاین و دورکاری به فعالیت خود ادامه دادند. این مسئله به خصوص برای مشاغل اداری و کارهای دولتی و بانکی، بسیار ضروری به نظر میرسید.
اما بسیاری از شرکتها و مجموعههایی که زیرساخت و امکانات لازم برای انجام آنلاین کارها را نداشتند، مجبور به تعطیلی شدند. تفاوت شرکتهایی که در این مدت توانستند فعالیت کنند و شرکتهایی که فعالیتشان متوقف شد، همین امکان اجرای آنلاین کارها و دورکاری بود.
این مسئله نشان داد که شرکتها پتانسیل دارند تا در آینده از دنیای دیجیتال به بهترین شکل استفاده کنند و آینده پژوهی در اقتصاد کسب و کارها تا چه اندازه میتواند تاثیرگذار باشد. شاید اگر این بحران ایجاد نمیشد، شرکتها و سازمانها، لزوم ورود به دنیای دیجیتال را به این زودیها درک نمیکردند.
کار از راه دور، مزایای زیر را در بحران کرونا برای شرکتها به دنبال داشت:
تمام این مزایا در صورتی شامل حال کسبوکارها میشود که با فناوری روز، دنیای دیجیتال و وب آشنایی داشته باشند. سودمندی فعالیت از راه دور فقط در محیط کار اعمال نشده است. تعداد زیادی از مردم متوجه شدهاند که به همان اندازه که دنیای آنلاین برای کسبوکارها مهم بوده، برای زندگی آنها هم فوایدی دارد:
فعالیت آنلاین شرکتها آن هم بر مبنای زیرساختهای درست میتواند ضمانتی برای طول عمر بیشتر و سالمتر کسب و کارها باشد. آینده پژوهی کسب و کار همان ابزاری است که برای حل این مسئله به کمک صاحبان کسب و کار میآید.
اگر زمان طلایی برای بهرهمندی از دیجیتال مارکتینگ وجود داشته باشد، آن زمان طلایی، همین الان است. تابلوهای تبلیغاتی که معمولا هزاران نفر آنها را میدیدند، اکنون در گوشه و کنار خیابانهای خالی قرار دارند، تعداد کمتری از مردم برای خرید روزنامه و مجلات اقدام میکنند و دیگر کسی رویدادی برگزار نمیکند.
در این میان، که تعداد بیشتری از مردم آنلاین میشوند و مدت طولانیتری را در فضای آنلاین میگذرانند، احتمال دیده شدن تبلیغات در شبکههای اجتماعی یا تعامل با وبلاگهای بازاریابی محتوا بیشتر است. برخی اهداف آشکار وجود دارند که بازاریابان دیجیتال میتوانند روی آن تمرکز کنند با توجه به اینکه بسیاری از کالاها و خدمات، در حال حاضر تقاضای بیشتری دارند: • رسانههای اجتماعی - این ابزار برای حفظ ارتباط با مخاطبان، بسیار مهم است. • وبسایتهای دارای محتوای مرتبط با نیاز روز، مثلا ورزش به خصوص الان که امکان حضور در باشگاهها فراهم نیست. • تأکید بر اخلاق – شرکتهایی که برای حفظ سلامت پرسنل و مردم فعالیتهای خاصی انجام میدهند، می توانند این موضوع را در بازاریابی محتوا به اطلاع مخاطب برسانند و روی آن تاکید کنند،
در حالی که برخی دیگر از شرکتها ممکن است به دلیل انجام ندادن این فعالیتها از نظر اعتبار در بین مردم، آسیب ببینند. همه اینها بر تغییرات بزرگی تمرکز دارد که در نتیجه بحران رخ داده است. بازاریابان دیجیتال بر اساس پرسونای خریدار باید تغییرات امروزی را در نظر بگیرند، به ویژه از نظر نیازهای جدیدی که ایجاد شده است. در شریط فعلی تقریبا همه افراد شیوه زندگی یکسانی دارند. مهمترین مسئله در این شرایط، بازاریابی کالاها و خدمات به عنوان راه حل نیازهای خاص دوران کرونا است.
البته وقتی محدودیتهای ناشی از کرونا برطرف شود، واکنش اولیه بسیاری از افراد این خواهد بود که به زندگی آفلاین برگردند و کارهایی را انجام دهند که در این مدت نمی توانستند. مثلا بازدید از دوستان و خانواده، بازدید از موزهها و تئاترها، بازگشت به کافهها، رستورانها، زمینهای ورزشی، اماکن زیارتی، سالنهای بدنسازی و کتابخانهها. با این حال بازاریابان دیجیتال باید بدانند که بسیاری از اقتصاددانان انتظار دارند که روند بهبودی به تدریج انجام شود، نه یک بازگشت فوری. به همین دلیل ممکن است فکر کنید استراتژیهای بازاریابی که در بالا ذکر شد و در مورد بحران کاربرد دارند منسوخ میشوند.
ولی این احتمال وجود دارد که برای بسیاری از افراد، استفاده بیشتر از اینترنت برای خرید، بازی، ارتباط با دیگران و سایر فعالیتها به یک عادت تبدیل شود. به علاوه این بحران میتواند ارزشهای جدیدی برای مردم ایجاد کرده باشد که میتواند در آینده بر نحوه خرج کردن پول و گذراندن زمان، تاثیر بگذارد. به همین دلایل، برای بازاریابان مهم است که در مورد تغییر عادات مصرف کننده تحقیق کنند. رشد تجارت الکترونیک و استفاده از اینترنت پیش از بحران هم یکی از مهمترین ویژگیهای زندگی امروزه و اقتصاد بود اما این بحران برای تسریع این رشد مثل یک کاتالیزور عمل کرده است.
این بدان معنی است که اهمیت بازاریابی دیجیتالی - که در حال حاضر برای شرکتهای کوچک که بازاریابی سنتی برای آنها نتایج ضعیفی داشته - در طول و پس از بحران کرونا حتی بیشتر خواهد شد. همانطور که جهان به طور فزایندهای دیجیتالی میشود، بازاریابی هم به سمت دیجیتال شدن میرود. آنچه که بازاریابان باید روی آن تمرکز کنند، تدوین استراتژیهای بهروز برای دنیای متفاوتی است که پس از همهگیری کرونا با آن مواجه خواهیم بود.